Sinds onze molens draaien waaide het nog nooit zo hard als de afgelopen maanden. Eindelijk. Toch zijn de vooruitzichten niet alleen maar rooskleurig. De energieprijzen zijn al een tijdje extreem laag. Hoe komt dat en wat betekent dat voor ons windpark?
Prima start
Februari en maart waren uitstekende maanden voor ons windpark. Februari 2020 kon zomaar eens de beste windmaand ooit worden. Onze molens hebben maar liefst 4.192 MWh elektriciteit opgewekt, bijna 18% van de jaarproductie. Ook in maart vingen de wieken veel wind. In totaal is het eerste kwartaal goed voor 40% van de verwachte jaaropbrengst. Al met al een prima start van het windjaar.
Niet alles goud…
Toch is het niet alles goud wat er blinkt. Al sloten we zojuist het beste productiekwartaal aller tijden af, er is meer aan de hand. We zitten met z’n allen in een ongekende situatie. Dat geldt ook voor ons windpark. De energieprijzen zijn nog niet vaak zo lang zo laag geweest als nu. Hoe kan dat?
Minder vraag
Door het coronavirus is de economie stilgevallen. De bedrijvigheid is voor een groot deel weg. Doordat er niet zoveel meer gebeurt, is er minder vraag naar energie. Doordat er minder vraag is daalt de prijs.
Lage olie- en gasprijs
Daarbij drukt de huidige stemming op de financiële markten de olieprijs flink omlaag. De olieprijs schommelt altijd, maar was ook voor de crisis al een tijdje historisch laag. De olieprijs is gekoppeld aan de gasprijs. Dat betekent dat de gasprijzen eveneens laag zijn. In ons land wordt al lange tijd de meeste elektriciteit opgewekt uit gas, zeker nu er meer kolencentrales dicht gaan. Omdat het aandeel van gas zo groot is, heeft een lage gasprijs veel invloed op de hele energiemarkt.
Veel aanbod
Stel: er was geen coronacrisis en geen lage olieprijs. Ook in dat geval is windenergie soms kwetsbaar. We wekken we in Nederland steeds meer energie op met wind. Vooral als het hard waait is er veel aanbod van elektriciteit. De prijs op de energiemarkt daalt dan direct.
Minder inkomsten
Door de lage energieprijs in de afgelopen maanden levert de stroom van onze molens een stuk minder op. Denk aan prijzen rond de €25/MWh. Windpark Nijmegen-Betuwe verkoopt de opgewekte elektriciteit aan de Energy trading company (ETC). Dit is de handelstak van de Nijmeegse energieleverancier Huismerk Energie en De Groene Stroomfabriek. De verkoopprijs is gekoppeld aan de prijs op de energiebeurs, de EPEX. Wij hebben, net als het ETC, hierop geen invloed. Ons windpark heeft minder inkomsten.
SDE+ subsidie
De lage energieprijs heeft ook invloed op onze SDE+ subsidie. Dit is de subsidie van het Ministerie van Economische Zaken die we vijftien jaar lang krijgen om het project rendabel te maken. Voor elke MWh die we produceren ontvangen we vanuit de SDE+ €112,50.
Dit bedrag bestaat uit de marktprijs en een bijdrage uit de subsidiepot. Als de marktprijs daalt krijgen we meer subsidie en andersom. Wel geldt een bodemprijs voor de marktwaarde. Als de marktprijs hieronder zakt wordt het verschil niet meer met subsidie goedgemaakt. Voor Windpark Nijmegen-Betuwe ligt de drempel bij €33/MWh. Alles daaronder valt onder ons ondernemingsrisico. Daar zitten we, met de huidige €25/MWh dus al een tijdje onder.
Negatieve elektriciteitsprijs
Ook een negatieve elektriciteitsprijs maakten we dit jaar al mee. In zo’n geval kost het geld om de opgewekte stroom aan ETC te leveren. In 2020 gebeurde dit vijf keer, meestal voor korte duur. In het winderige weekend van 29 maart was het echt raak. De windturbines draaiden vol vermogen, maar tegelijkertijd betaalden we zeven uur lang om de elektriciteit te mogen leveren. In die tijd wekten de molens 70MWh op. Dit kostte het windpark ruim €1.500. Om dit te voorkomen hadden we de molens kunnen afschakelen, maar dan hadden we de productie van 70 MWh laten liggen. Dit is elektriciteit voor 20 tot 25 Nijmeegse huishoudens per jaar. Wat blijft staan: elke kWh die onze molens duurzaam opwekken, scheelt een hoop gas in de elektriciteitscentrales.
Op onze SDE+ subsidie, die stamt uit 2015, heeft een negatieve stroomprijs overigens geen invloed. Dit is bij nieuwere SDE’s anders, want daarin vervalt de subsidie in zijn geheel op het moment dat de prijs langer dan zes uur negatief is.
Trend
Een negatieve elektriciteitsprijs zullen we in de toekomst vaker gaan zien. Het is een signaal dat de elektriciteitsmarkt in Nederland (eigenlijk in heel Europa) nogal uit zijn hum is. De energiemarkt wordt steeds beweeglijker. Prijsschommelingen volgen elkaar sneller op, pieken worden hoger en dalen dieper. Zo waren de prijzen in 2018 uitzonderlijk hoog. Daarvan is nu niets meer over. Deze trend zien we al een paar jaar aankomen.
Zon, wind én opslag
Deze trend past bij een samenleving die verduurzaamt. We wekken steeds meer energie op met wind en zon. Het aanbod is op bepaalde momenten, als het hard waait en de zon flink schijnt, gewoon te groot. Hoe kunnen we dit oplossen? We moeten zorgen dat het aanbod beter op de vraag aansluit. Het systeem moet flexibeler worden. Op de Grift wekken we straks niet alleen met wind, maar ook met zon energie op. Dagen met zon en wind wisselen elkaar meestal af. Ons aanbod van energie kunnen we zo al een stuk structureler maken. Dit wordt nog beter als we in staat zijn om een deel van de elektriciteit op te slaan op momenten dat er minder vraag is of de prijs negatief is. In Energielandschap de Grift zijn we bezig om dit voor te bereiden: windmolens samen met een zonnepark én opslag.
Nieuwe mogelijkheden
Met Energielandschap de Grift zijn er volop nieuwe mogelijkheden op de Grift. In de toekomst kunnen we het landschap verder uitbreiden met nog meer energie uit wind, zon of een andere duurzame bron. Met opslag van energie kunnen we vraag en aanbod permanent matchen. De Grift kan het powerhouse van Nijmegen-Noord worden. We werken toe naar duurzame, lokaal opgewekte energie die we zelf kunnen gebruiken. Energie waarover we zelf zeggenschap hebben. We zien kansen onze stad zo nieuw elan te geven.
Hier en nu
Terug naar het hier en nu. We zijn blij dat we in het eerste kwartaal zoveel duurzame energie hebben geproduceerd met onze molens. Onze coöperatie draagt concreet bij aan de verduurzaming van onze stad. Hier gaan we mee verder. De situatie zoals die nu is laat echter ook zien hoe afhankelijk we zijn van marktontwikkelingen waar je niet altijd invloed op hebt. Maar het jaar is nog jong. Wie weet trekt de prijs de komende maanden weer aan.
Pim de Ridder, directeur Windpark Nijmegen-Betuwe